ශබ්ද පරිපාලනය සරල සිංහලෙන් - Simplified Audio Engineering Lessons for Sinhala Language Readers
ශබ්ද පරිපාලන කටයුතු සඳහා භාවිතා වන මෙවලම් වර්ග දෙකක් තමයි ඉෆෙක්ට්ස් ( effects – කෙටියෙන් කිව්වොත් FX) සහ ප්‍රොසෙසර් කියන්නෙ. මේ දෙවර්ගය බොහෝවිට භාවිතා වෙන්නෙ වෙනස් කාර්යයන් සඳහායි. ඒ වගේම මේ දෙවර්ගය සාම්ප්‍රදායිකව mixing console එකකට සම්බන්ධ කරන්නෙත් ආකාර දෙකකටයි. මේ කෙටි ලිපිය වෙන්වන්නෙ ඒ වෙනස්කම් වලට හේතු වන කාරණා සහ මේ උපකරණ වර්ග දෙක භාවිතා කෙරෙන එකිනෙකට වෙනස් අවස්ථා ගැන කතා කරන්නටයි.
Audio interface එක කියන්නෙ ඕනෑම ශබ්දාගාරයක හෝ home studio එකක වැදගත්ම උපකරණ වලින් එකක්. ඒ නිසාම තමන්ට වඩාත්ම සුදුසු audio interface එක මොකක්ද කියලා තීරණය කිරේම ටිකක් පරෙස්සමින් කළයුතු දෙයක්. මේ ලිපිය හරහා ඔබට කියන්නට සූදානම් වෙන්නෙ ඒ තීරණය ගැනීම වඩාත් පහසු කරන කරුණු කිහිපයක්.
Balanced සහ Unbalanced කියන්නේ විවිධ උපකරණ අතර සම්බන්ධතා ගැන කතා කරද්දී නිතර ඇහෙන වචන දෙකක්. මේ ආකාරයට වර්ග දෙකක සම්බන්ධතා හැදුණු විදිය, ඒවායේ ක්‍රියාකාරීත්වය සහ එක් එක් වර්ගය භාවිතා කළ යුතු අවස්ථා වගේ දේවල් ගැන ටිකක් ගැඹුරට කතා කරන්නයි මේ ලිපිය වෙන් වන්නේ.
ඈම්ප් සම්බන්ධව කතා කරද්දී කෙනෙකුට ගැටළුවක් වෙන්න පුළුවන් තැනක් තමයි මේ. වඩාත් හොඳ Class A ඈම්ප් ද, Class D ඈම්ප් ද? නැතිනම් Class A/B හෝ වෙනත් එකක් ද? මේ ලිපිය වෙන්වන්නේ ඒ පැටලිලිසහගත බව මගහැරගනීම සඳහායි.
Dynamic processing සම්බන්ධ ලිපි පෙළේ මුල් කොටස් වලින් අපි සොයා බැලුවේ dynamics සම්බන්ධ මූලික සිද්ධාන්ත කිහිපයක් සහ ගේට්ස් සහ කම්ප්‍රෙසර් වල ක්‍රියාකාරීත්වය ගැනයි. මේ ලිපිය තුලින් අපි කතාබහ කරන්නේ සුලභව භාවිතා වන dynamic processor පවුලේ අනෙක් උපකරණය වන ලිමිටර් සහ නිතර කතාබහට ලක් නොවන Duckers, Expanders වැනි උපකරණ ගැනයි.
සංගීත නිර්මාණ වලදී නිතරම භාවිතා වන මෙවලමක් වන කම්ප්‍රෙසර් වල සැකසුම් කිහිපයක් ගැනයි. එහි ඉතිරි සැකසුම් කිහිපයක් සහ ප්‍රායෝගික භාවිතයේදී වැදගත් වන කරුණු කිහිපයක් ගැනයි අද ලිපිය වෙන් වන්නේ.
ශබ්ද පරිපාලනයේදී වැඩිපුරම භාවිතා වන මෙවලම් වලින් එකක් වන කම්ප්‍රෙසර් එකක මුලික කාර්යය වන්නේ dynamic range එක, එනම් ශබ්ද තරංගයක වඩාත්ම මෘදු හා වඩාත්ම උස් හඬ සහිත ස්ථාන අතර ධ්වනි තීව්‍රතා වල පරතරය අඩු කිරීම. මේ ලිපිය වෙන් වන්නේ කම්ප්‍රෙසර් වල ක්‍රියාකාරීත්වය කතා කරන්නටයි.
ශබ්ද පරිපාලනයේදී වඩාත්ම වඩාත්ම වැදගත් වන අංග කිහිපයෙන් එකක් ගැන කතා කරන්නයි මේ සූදානම. ඒ තමයි Dynamics, එනම් ධ්වනි තීව්‍රතාවයේ අඩු වැඩි වීම් සහ ඒවා සංගීත නිර්මාණ ආශ්‍රිත විවිධ කාර්යයන් සඳහා පාලනයක් සහිතව උපයෝගී කරගන්නා ආකාරය.
මේ කතාව දශක කිහිපයක් තිස්සේ අන්තර්ජාතික සංගීත ක්ෂේත්‍රයට කරදරයක් වුණු එක්තරා ආකාරයක සීතල යුද්ධයක් වැනි සංසිද්ධියක් ගැනයි. බොහෝ කලක් තිස්සේ ශබ්ද පරිපාලන ක්ෂේත්‍රයේ ඇතිවුණු විවිධ ප්‍රවණතා සහ මිත්‍යා මත නිසා පටිගත කරන ගීත වල ධ්වනි තීව්‍රතාව (Loudness) අසාමාන්‍ය ලෙස වැඩි කිරීමට ශබ්ද පරිපාලන ශිල්පීන් පෙළඹීම හරහා ගීතවල ගුණාත්මක භාවයේ ඇති වූ කඩාවැටීම Loudness War ලෙස හැඳින්වෙනවා.
Stereo panning කියන්නේ සංගීත නිර්මාණ වලදී බහුලව පාවිච්චි වෙන සංකල්පයක්. මේ සඳහා පාවිච්චි වෙන විවිධ උපකරණ එකිනෙකට තරමක් වෙනස් විදියටයි pan කිරීමේදී හැසිරෙන්නේ. නවතම DAW මෘදුකාංග වල නම් මේ හැසිරීම පාලනය කළහැකි සැකසුම් කිහිපයක්ම අන්තර්ගතයි. එවැනි වෙනස් සැකසුම් හැදුණු ආකාරය සහ එහි වැදගත්කම ගැනයි මේ ලිපිය.